2 ebaluaketa

KONTZILIO EKUMENIKOA

Eliz barruti jakin bateko nahiz Eliza osoko ordezkarien, bereziki apezpikuen, batzar nagusia, eliz doktrinari edo diziplinari buruzko gai bereziki garrantzizkoei buruz deliberatzeko eratua. Elizaren historian ez ezik, budismoari buruz ere erabili ohi da kontzilio hitza. Elizako kontzilioak ekumenikoak (unibertsalak), nazionalak edo probintzialak (eliz probintziakoak) izan daitezke. Kontzilio ekumenikoen zerrenda ofizialik ez badago ere, Eliza katolikoak hogeita bat hartzen ditu halakotzat. Eliza ortodoxoak lehengo zazpiak hartzen ditu ekumenikotzat, ekialdeko eta mendebaldeko Elizen arteko zismaren aurrekoak, alegia.

Lehen kontzilio ekumenikoa Nizean egin zuten 325ean, Konstantino enperadoreak deituta; gai nagusia arianismoaren gaitzespena izan zuen; Silbestre I.a aita santuak berretsi egin zituen hango erabakiak. Ondorengo zazpi kontzilio ekumenikoak ere ekialdeko hirietan egin zituzten, gehienetan enperadoreak deituta; aita santuak bere ordezkaria bidali ohi zuen; eta gero berretsi egin zituen horietako erabakiak. Ekialdeko eta mendebaldeko zismaren ondoren, Eliza katolikoak kontzilio unibertsal gehienak Italian egin izan dituHainbat aukeratako Elizara, ikusi da bere seme-alabarik biltzera behartuta, jada bere duintasunagatik edo jakituriagatik izan dadin, eta doktrinari dagokionez oposizio suntsitzaileari, moralari edo Ezarpenaren diziplinari aurka egitea. Batzar horiek jasotzen dituzte kontzilio izena, zeinetako Elizaren Probintzia bezala Elizako zati bat soilik bere gain hartzen duten batzuk zein herri bat guztiko Eliza; eta, besteak Ekumeniko dira . Unibertsalak, jada latitude guztietako ordezkariek Eliza guztiari eta laguntzen|joaten diotenari interesatzen zaizkien zereginei buruz eztabaidatzen dutelako. Kasu hauetan Aita Santua pertsonarengan doa eta saioen buru du zein Legados-egatik irudikatzea eragiten dio.

Orainaldira arte egondako Kontzilio Ekumenikoek hogeita bat mailaz igotzen dituzte. Ondoren aipatzen ditut, egin ziren denboraren, sortu zituzten zirkunstantziei eta erabaki ziren kontzilioko definizioei jarraituz.

Erromako hiru egoitza patriarkalen, Alexandriaren eta Antioquía-ren pribilegioak zigortu zituen, eta ohitura erromatarra hedatu zuen Eliza guztira Pazkoren egitearen data itunduz. Aditza da, Aitaren substantzia bereko, Jainkoren, eta Jainko beraz handiren Seme handia.,

Arrio-k Semearen jainkotasuna, Aitarentzako "consubstancial-aren", ukatzen zuen. Jesus jaio bazen, ez zegoen denbora orduan egon zen. El Jainko bihurtzen bada, denbora bat orduan egon zen ez zela.
Kontzilioak Arrio-ren irakaspenak deklaratu zituen heresia onartezina Elizarako eta Kristo Jainko dela funts bereko izanez, erabaki zuen.

1- Nicea-ren Kontzilioa (325).. Papa San Silvestre-aren autoritateagatik eta Constantino enperadore beraren epai betearazlearen azpian deituta. Kontzilio honek Arrio-ren Jesukristoren jainkotasuna eta Aitarekiko bere consustancialidad-a ukatzen zituen heresia kondenatu zuen. Ikustea: Homoousion. "Niceno-a sinboloa" edo Kredoa egin zuen.

«Dios Padre guztiahaldun bakarrengan sinesten dugu ... eta Jesucristo Hijo de Dios Jaun bakarrarengan, jaiota bakarra Aita, hots, Aitaren, Dios de Dios-en, Argi-Argiaren, substantziako Jainko egiazkoa Jainkoren egiazkoa, sortuta, ez eginda, Aitaren berezkoa...»» (Denzinger - 54 Dz-a).

2- Constantinopla-ren (381en) Lehen Kontzilioa. Papa San Dámaso-aren denboran, arduratu zen mecedonianos-etako, eunomianos-etako edo anomeos-etako heresiez. Niceno-a sinboloa, honengatik "niceno-constantinopolitano-a" kredoa deitzen dioguna, hobetu zen.

3- Éfeso-ren Kontzilioa (431). Papa San Celestino Iak deituta eta Patriarkak Alexandriako Cirilo-ren buru izanda, Kontzilio horrek cristológica heresia eta Nestorio-ko mariológica kondenatu zituen eta María-ren amatasun zoragarria, La Theotokos-en, aldarrikatu zuen. Efeso-ko sinboloak behar du bi naturak, bihozbera eta zoragarri Kristoren, nahasketarik gabe elkartuta daude eta beraz María "Jainkoren Ama" da egiazki.

4- Kaltzedonia Kontzilioa (451). Papa San León Iaren autoritatearen azpian Magno, Kontzilio hau Jesukristori ukatzen zutenen heresiez ari izan zen natura zoragarria edo giza edo nahasten zituzten. Ikustea: Nestorianismo

1. ERLIJIO ISLAMAREN HEDAPENA ETA KRISTAUTASUNAREN ARTEKO HARREMANA.

Mahoma hil zenerako, islama Arabia osoan hedatu zen, ia zeharo bateratuta baitzegoen. Mahomaren ondorengo kalifek lurralde ugari konkistatu zituzten, eta Omeiatarren eta Abasiden dinastiek are lurralde gehiagotan hedatu zuten islama.
Hedapen azkar horren arrazoi nagusiak honako hauek izan ziren: Tribu arabiarren indar militarra Inguruko lurraldeen ahultasuna, elkarren kontra borrokatzen jardun izanagatik. Musulmanek menderatutako lurraldeetako biztanleekin zuten jokaera tolerantea, tokien tokiko gurtzak eta legeak onartu egiten baitzituzten.Erlijio islamiarraren apaltasuna. Bizantziar Inperioko nekazarien egonezina, oso zerga handiak ordaindu behar baitzituzten.

2. NOLA MANTENTZEN DA KRISTAUTASUNA HERRI -MUSULMANETAN

VII. mendearen hasieran islamaren jarratzaileak sartu Iberiar penintsulan eta Al Andalus izeneko estu musulmana sortu eta beraien hiriburua Kordoba. Estatu hori Erdi Aroko kultura eta ekonomiaren gune handiena. Hispaniar populazioan islamera bihurtu non batzuek kristautasuna leial jarraitu mozarabiar jarraitu eta kristau-erlijioa ezin zuen kargu publikoa izan eta eliza kristau gehienak meskita bihurtu.

Mozarabiarrek elkarte garrantzitsuena eratu Kordoban eta erritu hispaniar-mozarabiar izeneko liturgia.

3.ZER EZAUGARRI ZITUEN ELIZA ERDI AROAN

Erdi Aroa ulertutako aldi historikoan gertatzen da, Inperio Erromatarraren erorialdiarekin eta Constantinopla-ren lorpenarekin 476a bitartean, XV.La garaiaren gizartea estamentuenta zatitzen zen; arteko hierarkia nabaria gailurra bereizgarri izanda zegoen aurkitzen zuen erregea. Gero noblezia aurkituko luke eta ondoren kleroa zegoen. Baina berandu surgio-a feudalismoa burguesia.El-a bereizi zen feudo-emateagatik zerbitzu truke eta sistema militarra.Este bere garapenaren puntu gorenera heldu zen XIII mendean, orduan aurrera gainbeheran sartu zen, zein bizkortu zuen XIV mendeetan eta XV.las-etan edukitze feudalak indargabetu ziren 1660ako legeagatik. Hala ere, luzatu ziren ohiturazko zuzenbide hau Zuzenbide Erromatarragatik ordezkatu arte Europako zona askotan.

4.DEFINITU

-Inbestidura laikoa : inbestidura laikoa ematen zen produzitzen zenean bat esku-hartzea abade-izendapenari edo prioreei dagokionez botere laikoetako eta edo kongregazioaren ondareetako antolamenduari buruzko erabaki-hartzeetan. Cluny-en independentzia borondatea, elizaren askatasuna laikoaren tartean sartzearen kontra babesteko erabilitako erreferentzia-modeloa, izango da denbora honetan.

-Simonia : elizaren karguko salmenta

-Mozarabe : Ematen zaio nagusitasun islamiarrean zeharreko Penintsula Iberiarreko lurralde musulmanean bizi zen kristauari.